Bạn đã bao giờ tự hỏi tại sao mình lại thường xuyên tỉnh giấc vào giữa đêm chỉ để đi tiểu? Đi tiểu đêm nhiều lần không chỉ gây gián đoạn giấc ngủ mà còn có thể khiến bạn mệt mỏi vào ngày hôm sau. Điều này có thể là hiện tượng nhất thời do uống quá nhiều nước trước khi đi ngủ, nhưng nếu tình trạng này kéo dài và trở nên thường xuyên, nó có thể là dấu hiệu cảnh báo về một số vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Việc đi tiểu đêm nhiều lần không chỉ đơn thuần là phiền toái mà còn có thể phản ánh những vấn đề tiềm ẩn về hệ tiết niệu, thận, hoặc thậm chí là các bệnh lý khác như tiểu đường. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về nguyên nhân, những rủi ro tiềm ẩn, và khi nào bạn cần tìm đến sự tư vấn của bác sĩ nếu tình trạng này xảy ra thường xuyên.
I. Đi tiểu đêm bao nhiêu làn trong 1 ngày thì được coi là bình thường?
Ở người trưởng thành, bàng quang có khả năng chứa khoảng 300-400 ml chất lỏng. Khi bàng quang đầy, nó sẽ gửi tín hiệu đến não bộ, kích thích phản xạ muốn đi tiểu. Tuy nhiên, hệ thần kinh có thể điều chỉnh phản xạ này theo ý muốn, do đó vào ban đêm khi ngủ, thần kinh sẽ ức chế hoạt động co bóp của bàng quang để ngăn phản xạ đi tiểu, giúp cơ thể duy trì giấc ngủ sâu.
Tiểu đêm được xác định khi bạn phải thức dậy hơn một lần trong đêm để đi tiểu, và tình trạng này kéo dài liên tục. Tỷ lệ mắc phải tình trạng này tăng dần theo tuổi tác, với tỷ lệ lên đến 50% ở những người trên 50 tuổi. Người trưởng thành bình thường thường không gặp phải hiện tượng tiểu đêm và có thể ngủ một giấc đến sáng. Nếu bạn thức dậy nhiều hơn hai lần mỗi đêm để đi tiểu, đó có thể là dấu hiệu sớm của vấn đề về thận hoặc sự rối loạn chức năng sinh lý trong cơ thể.
II. Nguyên nhân gây ra tiểu đêm là gì?
Như đã nêu trước đó, tiểu đêm có thể xuất phát từ các bệnh lý liên quan đến hệ tiết niệu hoặc không liên quan đến bất kỳ bệnh lý nào. Dù do nguyên nhân nào, việc chẩn đoán và điều trị sớm, kể cả khi chỉ điều trị triệu chứng, vẫn rất quan trọng.
Nguyên nhân không do bệnh lý bao gồm:
- Lão hóa: Ở người cao tuổi, quá trình lão hóa làm giảm khả năng sản xuất hormone chống bài niệu, dẫn đến lượng nước tiểu tăng, đặc biệt là vào ban đêm. Thêm vào đó, cơ thắt bàng quang cũng suy yếu theo thời gian, làm giảm khả năng giữ nước tiểu.
- Suy yếu cơ sàn chậu và vùng chậu: Nguyên nhân này thường gặp ở phụ nữ đã mang thai và sinh con nhiều lần.
- Tác dụng phụ của thuốc: Các loại thuốc lợi tiểu được sử dụng trong điều trị tim mạch có thể dẫn đến tiểu đêm.
- Thói quen sinh hoạt: Những thói quen như uống nhiều nước vào buổi tối, hoặc sử dụng các chất kích thích như rượu, bia, trà, hoặc cà phê có tác dụng lợi tiểu có thể kích thích bàng quang, gây ra tình trạng tiểu đêm.
Nguyên nhân do bệnh lý:
- Bàng quang tăng hoạt (OAB): Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tình trạng tiểu đêm ở mọi lứa tuổi, thường được gọi là bàng quang kích thích. Những người mắc hội chứng này có bàng quang rất nhạy cảm và dễ co bóp ngay cả khi chưa đầy nước tiểu, khiến họ có cảm giác buồn tiểu liên tục, cả ngày lẫn đêm.
- U xơ tuyến tiền liệt: Ở nam giới lớn tuổi, u xơ tuyến tiền liệt có thể phát triển đến kích thước lớn và chèn ép vào cổ bàng quang, gây ra tiểu đêm kèm theo tiểu són hoặc tiểu không hết. Nam giới nên chú ý đến các triệu chứng này để phát hiện sớm bệnh.
- Các nguyên nhân khác: Tiểu đêm cũng có thể là triệu chứng của các bệnh lý như viêm bàng quang, viêm thận, suy thận, hoặc các bệnh ngoài hệ niệu như tiểu đường, suy tim, Parkinson.
III. Những ai dễ mặc phải tình trạng tiểu đêm?
Những đối tượng có nguy cơ cao mắc chứng tiểu đêm bao gồm:
- Người cao tuổi: Ở người lớn tuổi, tiểu đêm thường xuất hiện do quá trình lão hóa dẫn đến các rối loạn như rối loạn tiết hormone ADH, suy giảm khả năng cô đặc nước tiểu ở thận, giảm đáp ứng của hệ renin-angiotensin-aldosterone, và tăng hormone lợi niệu từ tâm nhĩ.
- Bệnh lý tuyến tiền liệt: Các vấn đề liên quan đến tuyến tiền liệt cũng có thể gây ra tiểu đêm.
- Mãn kinh: Phụ nữ sau mãn kinh có thể gặp tình trạng tiểu nhiều lần, tiểu đêm, tiểu gấp do sự teo lại của đường tiết niệu dưới. Việc bổ sung estrogen/progesterone có thể giúp giảm triệu chứng cho một số người.
- Thai kỳ: Tiểu đêm thường gặp trong thai kỳ, đặc biệt là trong tam cá nguyệt đầu và cuối, dù cơ chế gây ra vẫn chưa được làm rõ.
- Bệnh lý tắc nghẽn đường hô hấp: Các vấn đề như tăng áp lực đường thở có thể dẫn đến tăng co thắt mạch máu ở phổi, tăng áp lực tại tâm nhĩ phải, từ đó khiến thận thải ra nhiều muối và nước hơn do tác động của hormone lợi niệu từ tâm nhĩ.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc tiểu đêm
Nhiều yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc chứng tiểu đêm, chẳng hạn như:
- Uống nước vào buổi tối, đặc biệt là các loại đồ uống như trà, cà phê, ca cao, chocolate, hoặc rượu.
- Sử dụng thuốc gây tiểu đêm như thuốc lợi tiểu, lithium, theophylline, phenytoin, hoặc thuốc chẹn kênh canxi.
IV. Các biện pháp khắc phục chứng tiểu đêm
Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán tiểu đêm
Sau khi thu thập bệnh sử (bao gồm thời gian xuất hiện triệu chứng, tiền sử gia đình, và các bệnh lý liên quan đến tiểu đêm) và thực hiện khám lâm sàng, cùng với việc xem xét tiền sử nội khoa, ngoại khoa và thuốc mà bệnh nhân đang sử dụng, chúng ta có thể xác định được nguyên nhân gây tiểu đêm:
- Kiểm tra dấu hiệu phù ngoại biên và triệu chứng suy tim.
- Tìm kiếm dấu hiệu cầu bàng quang, khối u ở vùng chậu và ổ bụng.
- Khám thần kinh: Nếu có triệu chứng thần kinh, kiểm tra phản xạ lòng bàn chân để đánh giá rối loạn neuron vận động trên.
- Khám vùng chậu.
Các phương pháp cận lâm sàng hỗ trợ đánh giá tình trạng tiểu đêm:
- Tổng phân tích nước tiểu: Tìm kiếm hồng cầu, bạch cầu, vi khuẩn, và trụ niệu. Nếu kết quả dương tính, cấy nước tiểu để xác định điều trị phù hợp.
- Xét nghiệm máu: Bao gồm đo đường huyết, điện giải, nồng độ creatinine và canxi trong máu.
Phương pháp điều trị tiểu đêm hiệu quả
Xử trí chứng tiểu đêm dựa trên:
- Nguyện vọng của bệnh nhân;
- Tư vấn từ các chuyên gia;
- Kinh nghiệm lâm sàng;
- Thay đổi lối sống.
Nếu gặp tình trạng tắc nghẽn đường ra từ bàng quang với chỉ số PSA bình thường, có thể thử điều trị bằng thuốc chẹn alpha, thường mang lại hiệu quả. Nếu không hiệu quả, cần thực hiện các kiểm tra bổ sung như đo niệu dòng đồ. Tắc nghẽn thường được xác định khi áp lực tống xuất cao và tốc độ dòng nước tiểu giảm.
Giảm tình trạng đa niệu vào ban đêm
Các phương pháp điều trị thường được áp dụng:
- Hạn chế nước uống trước khi ngủ: Giảm lượng nước và loại nước uống gần giờ đi ngủ sẽ giúp giảm tình trạng đa niệu vào ban đêm.
- Điều trị suy tim sung huyết: Sử dụng vớ ép hai chân để giảm tình trạng ứ đọng dịch ở khoang thứ ba và kê cao chân trong suốt ban ngày để giúp cơ thể tái hấp thu dịch vào tuần hoàn.
- Sử dụng lợi tiểu: Uống thuốc lợi tiểu ít nhất 6 giờ trước khi đi ngủ để cơ thể có thời gian thải nước trước khi nghỉ ngơi.
- Desmopressin: Đây là một đồng vận của vasopressin, có tác dụng tương tự như ADH nhưng không gây co mạch. Desmopressin thường được chỉ định để điều trị tiểu dầm ở trẻ em và giảm đa niệu vào ban đêm ở người lớn khi không xác định được nguyên nhân cụ thể. Thuốc này giúp giảm sản xuất nước tiểu vào ban đêm.
Điều trị tăng hoạt động cơ detrusor
- Luyện tập bàng quang: Áp dụng các phương pháp luyện tập để cải thiện kiểm soát bàng quang.
- Sử dụng thuốc antimuscarinic: Các loại thuốc như oxybutinin và tolterodine có thể được sử dụng để giảm hoạt động quá mức của cơ detrusor.
Điều trị viêm bàng quang
Lưu ý: Việc sử dụng bất kỳ loại thuốc nào cần tuân thủ theo chỉ dẫn của bác sĩ.
V. Mất bao lâu để điều trị dứt điểm bệnh tiểu đêm?
Thời gian điều trị dứt điểm tình trạng tiểu đêm phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra và phương pháp điều trị được áp dụng. Đối với những trường hợp nhẹ, khi tình trạng tiểu đêm chỉ là kết quả của thói quen sinh hoạt không hợp lý, việc điều chỉnh lối sống như hạn chế uống nước vào buổi tối, giảm tiêu thụ rượu bia, cà phê có thể mang lại hiệu quả chỉ sau một vài tuần.
Nếu tiểu đêm xuất phát từ tác dụng phụ của thuốc, việc thay đổi hoặc điều chỉnh thuốc có thể giúp giảm triệu chứng nhanh chóng, thường chỉ mất vài ngày đến vài tuần.
Tuy nhiên, nếu tiểu đêm là biểu hiện của các bệnh lý tiềm ẩn như tiểu đường, nhiễm khuẩn đường tiết niệu, hoặc tăng sinh tuyến tiền liệt, quá trình điều trị sẽ phức tạp hơn và kéo dài hơn. Việc điều trị cần thời gian để kiểm soát và giảm bớt các triệu chứng của bệnh lý chính, từ đó mới có thể cải thiện tình trạng tiểu đêm. Trong những trường hợp này, thời gian điều trị có thể kéo dài từ vài tháng đến khi bệnh được kiểm soát hoàn toàn.
Đối với những bệnh nhân sử dụng thuốc đặc trị như thuốc kháng cholinergic hoặc desmopressin, hiệu quả điều trị thường xuất hiện trong vòng vài tuần. Tuy nhiên, việc điều trị cần sự theo dõi liên tục của bác sĩ để đảm bảo tính an toàn và hiệu quả lâu dài.
Như vậy, thời gian điều trị dứt điểm tình trạng tiểu đêm có thể dao động từ vài tuần đến vài tháng, tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể và phương pháp điều trị được lựa chọn. Việc kiên trì theo đuổi phác đồ điều trị và duy trì lối sống lành mạnh là yếu tố then chốt để đạt được kết quả tốt nhất.
Nếu bạn hay người nhà đang gặp vấn đề về tình trạng tiểu đêm thì bạn có thể đến thăm khám và điều trị tại phòng khám Advanced Medical Care & Urgent Care. Tại đây bạn và gia đình sẽ được bác sĩ Đông Đặng trực tiếp thăm khám và đièu trị.
Thông tin phòng khám Advanced Medical Care & Urgent Care:
Hotline của phòng khám: +1-470-292-3122.
Đăng ký khám bệnh tại web: https://www.patientfusion.com/doctor/dong-dang-12457
Thời gian làm việc:
- Thứ Hai đến thứ Sáu: 8:00 AM – 5:00 PM
- Thứ Bảy: 8:00 AM – 3:00 PM
Địa chỉ phòng khám: 1180 Mckendree Church Rd, Suite 202, Lawrenceville, GA 30043 —> Google map
Email: staff@advancedmdcare.com
Ngoài ra nếu bạn cần khám đa khoa tại Lawrenceville hay khám nội khoa tại Lawrenceville bạn có thể liên hệ ngay với chúng tôi qua hotline: +1-470-292-3122.
Kết luận
Đi tiểu đêm nhiều lần không phải lúc nào cũng là dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng, nhưng nó cũng không phải là vấn đề nên xem nhẹ. Việc hiểu rõ nguyên nhân và biết cách xử lý sẽ giúp bạn duy trì sức khỏe tốt và chất lượng cuộc sống ổn định. Đừng ngần ngại đến gặp bác sĩ khi cảm thấy lo lắng hoặc thấy rằng tần suất đi tiểu đêm của mình đang tăng lên mà không có lý do rõ ràng. Việc chăm sóc bản thân và lắng nghe cơ thể là cách tốt nhất để ngăn ngừa và đối phó với những vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Hãy bắt đầu hành trình giữ gìn sức khỏe của mình từ những điều nhỏ nhất, và đừng bao giờ bỏ qua những dấu hiệu mà cơ thể đang gửi gắm đến bạn.
